"Μας δημιουργείται η εντύπωση πως ο πολιτισμός είναι κάτι που επιβλήθηκε
σε μια αντιστεκόμενη πλειονότητα από μια μειονότητα, που κατάφερε να πάρει
στην κατοχή της τα μέσα της εξουσίας και του καταναγκασμού." 1
Ζίγκμουντ Φρόιντ
Δεν πρόκειται για πάλη μεταξύ του δίκαιου ή του άδικου. Ο πολιτισμός επέβαλε στους ανθρώπους τους ίδιους νόμους με τη φύση. Ο μεγάλος (δυνατός) θα τραφεί από τον μικρό (αδύναμο).
Η πάλη που κάνει χρόνια τώρα η πολιτισμική κοινωνία, είναι για την καθιέρωση των πολλών ως "μεγάλων" ώστε οι λίγοι να μην τους εκμεταλλεύονται βάναυσα. Οι λίγοι προς το παρών κυριαρχούν καταπιέζοντας και στενεύοντας τα όρια των πολλών, κυρίως ελέγχοντας τα μέσα άσκησης εξουσίας.
Δεν ξέρω αν πρέπει να θυμώσεις με αυτή την κατάσταση. Σίγουρα όμως θα πρέπει να μορφωθείς. Ένας πολύ καλός τρόπος για να σε εξουσιάζει κάποιος είναι να σου περιορίζει την πρόσβαση στη γνώση και να σε καθιστά λειτουργικά αναλφάβητο. Με αυτό τον τρόπο δε θα μάθεις ποτέ από τον Φρόιντ ποιος είναι ο ρόλος της θρησκευτικής αυταπάτης στη διαμόρφωση των πολιτισμών και θα συνεχίζεις κρεμασμένος από το δέντρο σου να εκσφενδονίζεις κατάρες σε αυτούς που σου αφαιρούν το "δικαίωμα" της απόλαυσης των αγαθών που ο τεχνικός πολιτισμός του σήμερα τους προσφέρει.
Θα ρωτήσεις γιατί βάζω τη λέξη "δικαίωμα" σε εισαγωγικά. Λοιπόν, τίποτα δε θεωρείται δικαιωματικά δικό σου πριν το κατακτήσεις. Τα δικαιώματα των ανθρώπων δεν είναι κληρονομικά... αναλόγως της αδράνειας ή της εγρήγορσης κάθε γενιάς, αλλάζουν. περιορίζονται ή επεκτείνονται.. τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε πως γίνεται εκτεταμένος περιορισμός τους. Η εξουσία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ηθικό ή ανήθικο, κατέκτησε το "δικαίωμα" της απόλαυσης των αγαθών που οι πολλοί παράγουν. Κοστολογείται ακριβά η απόλαυση και η καλοπέραση, ενώ απαξιώνεται η δουλειά που οδήγησε στην ύπαρξη αυτών.
Θαυμάζουμε τη μόρφωση σε κάποιον γιατί δεν έχουμε τα εφόδια να την ορίσουμε ως επιφανειακή. Ανεχόμαστε τον περιορισμό της ελευθερίας του λόγου, τη μείωση της αξιοπρέπειας, τη χρήση βίας επάνω μας από ομάδες ανθρώπων που συγκροτήθηκαν για να μας προστατέψουν.
Θα σκεφτεί κανείς: Μα πως είναι δυνατόν η μόρφωση να τα αποτρέψει όλα αυτά; Η απάντηση φυσικά είναι...Ότι από μόνη της η μόρφωση δε θα αποτρέψει τίποτα! Θα σε βοηθήσει όμως, να κατανοήσεις και να αξιολογήσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κατάσταση. Από εκεί και πέρα, στο χέρι σου είναι το να κάνεις κάτι για αυτό.
Εαν είχες ποτέ σου μορφωθεί πραγματικά, θα καταλάβαινες τα ρητορικά τεχνάσματα των λαοπλάνων πολιτικών που τρέχεις κάθε 4 χρόνια να υποστηρίξεις. Οι γκαρίδες του Άδωνη, ή η επίθεση στο πρόσωπο και την αξιοπρέπεια του αντιπάλου του Πάγκαλου ενάντια στις κατηγορίες που τους βαραίνουν είναι ο πιο συνήθης τρόπος απόσπασης από το θέμα για το οποίο δεν έχουν να δώσουν πραγματική απάντηση. Θα καταλάβαινες επίσης, ότι το να σου λένε ένα πράγμα που είναι όντως αληθινό (ή έστω,αληθοφανές), δεν καθιστά εξίσου αληθινά και τα υπόλοιπα επιχειρήματά τους2.
Το μέλλον μας σήμερα είναι όσο ποτέ αβέβαιο. Εάν το διαμορφώσουμε χτίζοντάς το από την αρχή, θα έχουμε μερίδιο στην απόλαυση των κόπων που καταβάλουμε ως "πολλοί" για τους λίγους. Η ιστορία μας έχει διδάξει πως όταν τα πράγματα φτάνουν τον άνθρωπο στο ναδίρ της υπομονής του, αυτός εξεγείρεται και με βίαιες πράξεις διεκδικεί το καθόλου αυτονόητο μερίδιο στην απόλαυση των κόπων του.
Μεγάλη προσοχή πρέπει να δώσουμε και στην αποφυγή των παρελθοντικών μας λαθών. Ο λόγος που οι λίγοι τελικά καταφέρνουν κάθε φορά και πάλι να εξουσιάσουν και να αποκτήσουν εκ νέου το "δικαίωμα" της απόλυτης απόλαυσης των υλικών αγαθών που άλλοι παράγουν είναι γιατί οι άνθρωποι λειτουργούν απερίσκεπτα, επιζητώντας την παραίτηση από τις φυσικές ορμές στους άλλους μη μπορώντας να τις επιβάλλουν στον εαυτό τους παρότι αναγνωρίζουν ότι αυτή η παραίτηση είναι το βασικό συστατικό της ύπαρξης του σημερινού πολιτισμού.
Έτσι, αναζητούν πατρικά πρότυπα τιμωρίας και περιορισμού της έμφυτης ροπής ασυδοσίας, σε ηγέτες που - αν έχουν κατορθώσει να καταλαγιάσουν μέσα τους τις δικές τους ορμικές επιθυμίες όλα πάνε καλά γιατί είναι δίκαιοι και με επίγνωση των αναγκαιοτήτων της ζωής, αλλά συνήθως, η επιλογή των ηγετών μας λόγω της ελλιπούς μόρφωσης καταλήγει σε λαοπλάνους και ανήθικους ανθρώπους που δε διστάζουν να προσβάλλουν όλους τους νόμους και τα δικαιώματα των ανθρώπων που τους έθεσαν ως καθοδηγητές τους.
Βάση των όσων παρατέθηκαν ποιο πάνω μπορούμε όχι μόνο να κατανοήσουμε τη σημερινή μας κατάσταση αλλά και να τη διορθώσουμε θέτοντας νέες βάσεις στους ίδιους μας τους εαυτούς. Το παρελθόν μας είναι εκεί, γεμάτο λάθη και ανατροπές, γεμάτο βία και επιτεύγματα.
Η παιδεία είναι το πρώτο σημαντικό βήμα που θα πρέπει ξεχωριστά ο καθένας μας να προσφέρει στον εαυτό του, μιας και όπως κατανοείτε οι φιλόσοφοι -βασιλείς που έχουμε διαλέξει ως ηγέτες δε πρόκειται να μας προσφέρουν.
Από εκεί και πέρα, όταν ο άνθρωπος θα ξέρει και δεν θα έχει πλέον καμιά δικαιολογία, θα μπορέσει να επιλέξει τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις ώστε να καταστεί κάποιος άνθρωπος άξιος καθοδηγητής και ταυτόχρονα υπηρέτης των υπολοίπων και ίσως τότε να έχουμε μια κοινωνία διαμορφωμένη με τους όρους των πολλών και όχι των λίγων...
Με πολλή αυταπάτη,
Αθανασία
1. Ο πολιτισμός, πηγή δυστυχίας,Το Μέλλον μιας Αυταπάτης, Ζίγκμουντ Φρόιντ, εκδ. Επίκουρος, Αθήνα 2005, σελ 127
2. Για περισσότερες λεπτομέρειες σας παραπέμπω στο βιβλίο: Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο, Άρθουρ Σοπενχάουερ εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2011
